Γράφει ο Δασολόγος Γιάννης Παππάς.
Μια σύντομη επισκόπηση του φαραγγιού
Πριν ο επισκέπτης φτάσει στο χωριό της Λεσινίτσας, καθώς ανεβαίνει από το Θεολόγο, θα ξαφνιαστεί διασχίζοντας τα στενά της Κλεισούρας, όταν αντικρίσει ένα φυσικό θαύμα, την σπάνια άγρια ομορφιά, που δημιουργούν τα τεράστια βράχια της Κορυτιάς και του Αϊ Λιά. Μοιάζει σαν να κλείνουν τον φιδωτό δρόμο που ακολουθεί τον ρου του ποταμού και δεν επιτρέπουν την πρόσβαση στο χωριό. Ακριβώς αυτό το σημείο, είναι το φαράγγι της Λεσινίτσας, που περιλαμβάνεται στον Κατάλογο των Φυσικών Μνημείων της Περιφέρειας του Αυλώνα, στο Δήμο Φοινίκης, βάση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 20.12.2002 «Για την κήρυξη προστατευόμενης περιοχής των φυσικών μνημείων της Αλβανίας».
Ο κατάλογος των βιογεωμνημείων για τους Αγίους Σαράντα συντάχθηκε και ανακοινώθηκε γρήγορα, πριν από το 1981. Ακόμα και τότε και με αυτή την απόφαση, δεν υπάρχουν λεπτομέρειες όπως γεωγραφική θέση, τα σύνορά του, η επιφάνεια κλπ. Έχουμε απλά μόνο την ονομασία του. Λόγω της έλλειψης αυτών των δεδομένων και όχι μόνο, έχουν δημοσιευτεί φωτογραφίες της τοπωνυμίας Ντραζίλι (Drazil) αντί του «Φαραγγιού της Λεσινίτσας». Έχει προταθεί να περιλάβουν και τα άνω στοιχεία, αλλά μέχρι στιγμής δεν γνωρίζω να έχει αλλάξει κάτι.
Σύμφωνα με τον τροποποιημένο Νόμο 8906 της 6.6.2002, «Για Προστατευόμενες Περιοχές», Φαράγγι χαρακτηρίζεται χαράδρα με απόκρημνες βραχώδεις πλευρές, με αιχμηρές ακμές που δημιουργούνται από φυσικές διεργασίες στη βάση του οποίου ρέουν γενικά τα επιφανειακά ύδατα. Βάση του Κρατικού Συστήματος των Συντεταγμένων της Αλβανίας και της Ελλάδος (δεύτερη έκδοση του 1983), το «Φαράγγι της Λεσινίτσας» βρίσκεται στο χάρτη 1:25000, J-34-5-A-d, και J-34-5-B-c. ως «Κλεισούρα» της Κάτω Λεσινίτσας. Με τον παραπάνω ορισμό, το «Φαράγγι της Λεσινίτσας» περιλαμβάνει επίσης τις πλαγιές πάνω από τη γραμμή του ποταμού που ονομάζεται «Ποταμός της Λεσινίτσας», και στον αυτοκινητόδρομο από το στενό του «Κώτση» έως την κορυφογραμμή «Παλιοχώραφα». Η περιοχή αυτή εντάσσεται στην Βοσκοτοπική Οικονομία «Παρτιζάνι – Γράβα», στο τεμάχιο με Αρ. 26 με (Κωδ. Vl 15 0 026), και στο αγροτεμάχιο Αρ.44 με κωδικό VL 140044, της Βοσκοτοπικής Οικονομίας «Λιβαδειά – Συναδέλφωση». Τα ανωτέρω βοσκοτεμάχια με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου Αριθμ. 433 ημερομηνίας 8.6.2016, έχουν μεταβιβαστεί στην κυριότητα του Δήμου Φοινίκης. Με βάση την Επιστολή Αριθμ, 61 Πρωτ. Ημερομηνία 08.11.2017 της Εθνικής Υπηρεσίας Προστατευόμενων Περιοχών, ο Δήμος Φοινίκης δικαιούται να συνάψει σύμβαση για τη βόσκηση αυτών των αγροτεμαχίων τηρώντας πάντα τις πρόνοιες του Διαχειριστικού Σχεδίου, και της ισχύουσας νομοθεσίας «Για Προστατευόμενες Περιοχές» και των τουριστικών και περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων.
Τα σύνορα της περιοχής είναι: Βόρεια -η απότομη κορυφογραμμή της Κορυτιάς έως το στενό του «Κώτση», Ανατολικά -Το στενό του «Κώτση», ο ποταμός της Λεσινίτσας, ο βράχος του «Αϊ Λιά», Νότια: – Ο βράχος του «Αϊ Λιά» – στο παλιό μονοπάτι με το ίδιο όνομα μέχρι τις Συκιές του Κιάδη. Δυτικά – Συκιές του Κιάδη, ο ποταμός της Λεσινίτσας, αυτοκινητόδρομος ευθεία μέχρι την απότομη κορυφογραμμή της Κορυτιάς, με υψόμετρο περίπου 750 m, ανατολικά στο υψόμετρο H=1052,0 m. Με βάση αυτά τα σύνορα, το μήκος (διαμήκης κατατομή) της υδάτινης γραμμής (ποτάμι) και κατά συνέπεια του αυτοκινητόδρομου, δεν υπερβαίνει το ένα (1) χλμ. Το υψόμετρο κοντά στον ποταμό στις συκιές του Κιάδη είναι περίπου 375 m, ενώ ο αυτοκινητόδρομος στα Παλιοχώραφα είναι πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας κοντά στα 400 m. Το στενό του Κώτση είναι περίπου στα 430 m. Ο αυτοκινητόδρομος, ειδικά στην πλευρά του Προσήλιου, λειτουργεί και ως διαχωριστικό όριο της εξάπλωσης της χαρακτηριστικής χλωρίδας ενώ από το Ανήλιο σαν διαχωριστικό όριο της χλωρίδας είναι ο παλιός ποδαρόδρομος. Κάτω από τον αυτοκινητόδρομο το μήκος και το πλάτος του φαραγγιού (το εγκάρσιο προφίλ) αλλάζουν. Δείτε εδώ κατά προσέγγιση την περιοχή μέσω του δορυφορικού χαρτη.
Στις δυο πλευρές του φαραγγιού (εγκάρσιο προφίλ) έχουν εγκατασταθεί χαρακτηριστικά ποώδη φυτά, θάμνοι και δέντρα, που σε πολλά σημεία ενώνονται οι κορώνες, κρύβοντας έτσι το μεγαλείο και την ομορφιά αυτού του φαραγγιού. Είναι βατό από τον άνθρωπο, σεβόμενος αυστηρά τα μετρά προφύλαξης, εκτός από τις περιπτώσεις που το ποτάμι έχει μεγάλες ροές νερού.
Η χλωρίδα
Χαρακτηριστική ποώδης βλάστηση. Άνω το 60% της ποώδους βλάστησης είναι αγρωστώδη με επικρατέστερη την αγριάδα (Cynodon dactylon Pers.), Δακτυλίδα (Dactylis glomerata L.), αγριοβρώμη (Avena fatua L.) ), ενώ η ψυχανθή βλάστηση αποτελείται από διάφορα τριφύλλια, άγρια μηδική (Medicago), τριγωνέλλα (Tringonela cornikulatus) και άλλα. Συναντάμε επίσης φαρμακευτικά φυτά όπως σκορπιδόχορτο (Ceterach officinarum), μοσχάγκαθο (Eryngium campestre), γαϊδουράγκαθο (Silybum marianum), τσουκνίδα (Urtica dioica), Τριφύλλι λιβαδιού (Trifoliumpratensis Flos.) και άλλα.
Θάμνοι. Σφάκα (Phlomis fruticosa L.), Φασκόμηλο (Salvia officinalis L.), Σπάρτο (spartium junceum L.), Δάφνη (Lauris nobilis L), Αγριοσυκιά (Ficus carica L.), Κουφοξυλιά (Sambucus nigra L.), Κρανιά (Cornus masL), Μυρτιά (Myrtus comunis), Τερέβινθος (Pistacia terebinthus L.), Βρωμοκλάδι (Anagyris foetida L.), Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum L.), Αγριοαμύγδαλο (Amygdalus Webil-Spach. ), Κραταίγος ο οξυάκανθος (Crataegys oxyacantha L.), το άγριο τριαντάφυλλο (Rosa canina L.), Σκυλόγαυρος (Carpinus orientalis L.), Γκορτσιά (Pyrus amygdaliformis will) κ.α.
Ψηλά δέντρα. Ο Άριάς (Quercus ilex L.) βρίσκεται στις άκρες του φαραγγιού τόσο ως θάμνος όσο και ως ψηλό δέντρο. Υπάρχει παντού. Το φλαμούρι (Tilia platyphyllos Skop.), το συναντάμε ως ψηλό δέντρο από την μεριά του Ανήλιου. Ψευδοπλάτανος (Acer pseudoplatanus L.) το συναντάμε σπάνια στην πλευρά του Ανήλιου, Μελιόγαυρος (Ostrya carpinifolia Scop) το συναντάμε σπάνια στην πλευρά του Ανήλιου, Πλάτανος (Platanus orientalis L.).
Άγρια πανίδα
Μπορούμε να αναφέρουμε ότι ο επισκέπτης εδώ μπορεί να συναντήσει, χέλι, ψάρι, βάτραχο, χελώνα, φίδια, σαύρες, ποντίκια, διάφορα είδη πουλιών, λαγό, αλεπού, κουνάβι και άλλα.
