Την Κυριακή 21/8/2022 έφυγε από την ζωή ο Λεσινιτσιώτης διανοούμενος, επιστήμονας, ανθρωπιστής και ποιητής, Τοπογράφος Μηχανικός Νίκος Μπαλκώνης του Στεφανή και της Μαρίνας, το γένος Αγγελή.
Ο Νίκος γεννήθηκε στην Λεσινίτσα το 1934, τελείωσε το εφτατάξιο σχολείο στη γενέτειρα του και συνέχισε την μεσαία σχολή «Τεχνικό Πολυτεχνείο» στα Τίρανα. Το 1960 αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο των Τιράνων, με πτυχίο «Τοπογράφος Μηχανικός και Διαχειριστής των Υδάτινων Πόρων».
Από το 1960 μέχρι το 1990 ο Νίκος ήταν επικεφαλής των κρατικών επιχειρήσεων υδάτινων πόρων και αποξηράνσεων του Νομού των Αγίων Σαράντα. Όλα τα μεγάλα έργα ύδρευσης, τεχνητές λίμνες, φράγματα ποταμών, υδροηλεκτρικοί σταθμοί, μεγάλα αρδευτικά κανάλια κ.α., είναι μελέτες και κατασκευές που φέρουν την υπογραφή του. Τα έργα δεν αφορούσαν μόνο τον κάμπο αλλά και τις ημιορεινές και ορεινές περιοχές του νομού Αγ. Σαράντα, Αργυρόκαστρου, Πρεμετής και Τεπελενίου.
Ειδικά για την περιοχή μας εκπόνησε τις μελέτες σημαντικών έργων όπως τα κανάλια μεγάλων αποστάσεων από τους πρόποδες της Στουγάρας, στον Αϊ Νικόλα, στον Αϊ Δημήτρη, μέχρι τη Γρήμα. Επέκτεινε το κανάλι του υδροηλεκτρικού σταθμού ώστε να ποτίζονται τα χωράφια στον Πυλό και στα Πεζούλια. Να μην παραλείψουμε και τους δυο μεγάλους σίφωνες: αυτόν του Αγ. Χαράλαμπου που ποτίζει τα Μαρασιάτικα (χωράφια κάτω από το σχολείο) και αυτόν στις βαλανιδιές στην Γούβα.
Το μεγαλύτερο από αυτά τα έργα της περιοχής του Θεολόγου, που φέρουν την υπογραφή του είναι η «Λίμνη της Λεσινίτσας», με το μακροσκελές κανάλι με σκοπό να ποτίζονται και να γίνουν πιο γόνιμα τα χωράφια στο Γιαννιτσάτι, την Τσερκοβίτσα και τον Άγιο Ανδρέα. Πέραν όμως της λειτουργικότητας της, η Λίμνη έχει αναδειχθεί και σε «σήμα κατατεθέν» του χωριού μας και της ευρύτερης περιοχής.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο Νίκος μετεγκαταστάθηκε στην Ελλάδα μαζί με τη σύζυγο του, Παναγιώτα και τα τρία παιδιά τους: τη Μαργαρίτα, τη Μαρία και τον Τιμολέων. Αναγνώρισε το πτυχίο του και συνέχισε να εργάζεται με το ίδιο πάθος και ζήλο, σε αντίστοιχα μεγάλα έργα της Ελλάδας. Αξιοσημείωτο είναι να αναφέρουμε πως όπου και αν βρισκόταν και εργαζόταν ο Νίκος, ξεχώριζε για το ήθος του και την αγάπη για τους συνανθρώπους του.
Σε όλες τις θέσεις εργασίας που ήταν βοήθησε τους συγχωριανούς του είτε για την ένταξη τους σε επαγγελματικά σχολεία και για την επαγγελματική τους αποκατάσταση, είτε με το να επιληφθεί ο ίδιος της πρόσληψης τους, στις διάφορες επιχειρήσεις που διεύθυνε, μάλιστα χαριτολογώντας μεταξύ των συνεργατών και φίλων του έλεγε: «Μόνο δυο καμιόνια γεμάτα με εργάτες έφευγαν από την Λεσινίτσα κάθε Σάββατο» (για να εργαστούν στα διαφορά έργα).
Ήταν πρωτοστάτης σε όλα τα κοινωνικά κινήματα στον χώρο της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας και ιδιαίτερα της Λεσινίτσας. Ήταν από τους πρώτους που αγωνίστηκαν για την ίδρυση της Ομόνοιας, και της «Αδελφότητας Λεσινιτσιωτών» στην Αθήνα. Επίσης, ήταν αρθρογράφος στην εφημερίδα της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας «Λαϊκό Βήμα» και την εφημερίδα «ο Παλμός της Λεσινίτσας». Το περιεχόμενο των άρθρων αυτών ήταν πολιτικό, ιστορικό και κοινωνικό.
Πέραν από το κυνήγι που είχε ως χόμπι, -σε όλες τις εξορμήσεις του είχε συνοδοιπόρο τον σκύλο του «Γκιώνη»-, ο Νίκος, ως άριστος γνώστης της Ελληνικής γλώσσας, έδειξε τις ικανότητες του και στην ποίηση. Μέσα από τα ποιήματα του εξέφραζε την αγάπη του για τους συνανθρώπους του, την οικογένεια του, αλλά και για το χωριό του.
Στη συνέχεια παραθέτω αποσπάσματα από την ποιητική συλλογή «Ομορφιές και Πόνος» που εξέδωσε το 2011, στην Αθήνα.
[…]
Ω! Λεσινίτσα μου, Καστρί,
Βουνοτοιχοχτισμένο,
Θεοί, φύση κι άνθρωποι
Το ‘χουν προφυλαγμένο
[…]
Κι αν κατεβαίνω απ’ τις κορφές
Κι αν λείπω μακριά σου,
Είναι ο νους μου πάντα εκεί,
Η σκέψη μου κοντά σου.
Αποσπάσματα για την Λίμνη της Λεσινίτσας:
[…]
Σαν περπατώ στο φράγμα της
Στέκω τηρώ τη λίμνη,
Θωριάζω πέρα τα βουνά
Πόσο τους μοιάζει εκείνη.
[…]
Εγώ περίσσια χαίρομαι
Τη λίμνη του χωριού μου,
Τούτη τη λίμνη τη μικρή,
Γιατί είναι και δική μου.
[…]
Όσες φορές θέλει η ψυχή
Και η καρδιά γαλήνη,
τη βρίσκω εδώ μες τα βουνά
στην πράσινη τη λίμνη
Στο έργο του ο Νίκος είχε και δυσκολίες, αφού δέχτηκε αμφιβολίες, για το κατά πόσο οι λίμνες ήταν σε θέση να κρατήσουν νερό, και αυτό ο ίδιος το αποτυπώνει στα ποιήματα του:
[…]
Γράφανε, ξαναγράφανε,
«Νερό δεν θα κρατήσει,
χώμα δεν έχει, θα βρεθεί
το φράγμα να γεμίσει;»
[…]
Μόλις το φράγμα τελείωσε
γέμισε η λίμνη με νερό,
έτρεξα πρώτος τότε εγώ
τη λίμνη με νερό να δω.
Και μόλις την αντίκρισα,
απ’ τη πολλή χαρά μου,
ρίχτηκα μέσα στο νερό
με τα φορέματά μου.
Το όνειρο του από μικρό παιδί ήταν να δει και να βρεθεί στην μητέρα πατρίδα, την Ελλάδα. Για αυτό και προσευχόταν στην Παναγιά μέσα από τα ποιήματα του.
[…]
Σε ικετεύω Παναγιά,
σπλαχνίσου μας ακόμα
καν’ το, Κυρά μου, πριν ταφώ
ελληνικό το χώμα.
Αγαπητέ Νίκο, έζησες μια ζωή «γεμάτη», ζηλευτή, αλλά και δύσκολη, αντεπεξήλθες όμως σε όλες τις δυσκολίες της επάξια! Με τη ζωή και το έργο που άφησες πίσω, τίμησες την οικογένεια σου, όλους εμάς, αλλά και την πολυτραγουδισμένη από εσένα, περήφανη Λεσινίτσα. «Την υστεροφημία των προγενέστερων την κουβαλούν οι μεταγενέστεροι»! Οι νέοι πρέπει να ενεργοποιήσουν τα αντανακλαστικά της σύλληψης και της μίμησης, τέτοιων είδους έργων των παιδιών της Λεσινίτσας, με σκοπό να τιμήσουν τον εαυτό τους, την οικογένειά τους και να σηκώσουν πιο ψηλά το γόητρο του τόπου και του έθνους μας.
Ας είναι ελαφρύ το χώμα και δυνατή η γης που σε κρατάει. Αιωνία σου η μνήμη!
Καλό Ταξίδι Νίκο μου, ο Μακόνης σου!
Θωμάς Μπαλκώνης
