Κυριακή των Βαΐων: Το έθιμο της δάφνης από το Μοναστήρι του Θεολόγου στα Ριζά

(Από το πλούσιο λαογραφικό έργο του Γ. Κατσαλίδα)

Την Κυριακή ύστερα από το Σάββατο του Λαζάρου γιορτάζεται η Κυριακή των Βαΐων. Εφτά μέρες απέχει από τη γιορτή του Μεγάλου Πάσχα. Γι’ αυτό στα τραγούδια του Λάζαρου, τα παιδιά λέγαν τραγουδώντας:

Ήρθ’ ο Λάζαρος
ήρθαν τα Βάγια
ήρθαν κι οι γιορτές
πόχουν τα Άγια.

Από θρησκευτική παράδοση στα χωριά του Θεολόγου την Κυριακή των Βαΐων σε κείνους που εκκλησιάζονταν μοίραζε ο παπάς κλαριά από δάφνη. Θα πάμε στην εκκλησιά «να πάρομε δάφνη», λέγαν οι πιστοί χριστιανοί. Τα κλαριά της αγιασμένης δάφνης τα τσίτωναν στους κήπους για να ‘χουν προκομμένη παραγωγή και στο κόνισμα του σπιτιού.

Στα χωριά της περιοχής είχε δάφνες αλλά δάφνη ήταν συνήθιο να παίρνεται πανηγυρικά από τη δάφνη του Μοναστηριού του Θεολόγου (Αγίου Ιωάννη) την παραμονή της Κυριακής των Βαΐων. Όλες οι νυφάδες από το κάθε χωριό, που ‘ταν νιόπαντρες κείνη την χρονιά του γιορτασμού της Κυριακής των Βαΐων πήγαιναν κι έπαιρναν τη δάφνη στο μοναστήρι και την έφερναν στην κεντρική εκκλησιά του χωριού τους. Οι νυφάδες πλησιάζοντας στο γυρισμό τους στην εκκλησιά του χωριού, τραγουδούσαν:

Όλες οι δάφνες, δάφνες
κι όλες οι δαφνοπούλες,
της Πασχαλιάς η δάφνη
είναι ψηλή, μεγάλη.

Είναι ψηλή μεγάλη
ψηλή και βεργινάδα.
Ψηλή και βεργινάδα
στους ουρανούς δεν φτάνει.

Λύγισε κάτω δάφνη
να σε κλαροκοπήσω.
Να σε κλαροκοπήσω
να σε βλαστολογήσω.

Της Πασχαλιάς τη δάφνη
τη φέρνουν οι νυφάδες.
Τη φέρνουν οι νυφάδες
μ’ όλο χαρές μεγάλες.

Οι νυφάδες παράδιναν τη δάφνη στον καντηλανάφτη της εκκλησιάς που μ’ ένα μέρος της στόλιζε τις εικόνες και τ’ άλλο έμενε για μοίρασμα. Ενώ ο καντηλανάφτης στόλιζε την εκκλησιά μέσα με δάφνες, σύγχρονα όξω στον αυλόγυρο της, οι νυφάδες έσερναν το χορό τραγουδώντας τραγούδια της αρεσιάς τους κι ο κόσμος τις αγνάντευε.

Πηγές-Παραπομπές