Το βιβλίο του Λεσινιτσιώτη φιλόλογου Νίκου Θ. Υφαντή «Γιάννης Κ. Κάλλης. Ο Αναμορφωτής Δάσκαλος», πραγματεύεται τη ζωή και την πορεία του δασκάλου (και συμμαχαλιώτη του) Γιάννη Κ. Κάλλη.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Υφαντής, δέχτηκε το βάρος και την ευθύνη της εξιστόρησης του έργου ενός ανθρώπου, συγχωριανού, του οποίου το διάβα της ζωής του υπήρξε πικραμένο και μοναδικό. Ο ίδιος ο μπάρμπα-Γιάννης τον κάλεσε και του έδωσε μια βαλίτσα χειρόγραφα, έγγραφα και άλλο υλικό που αφορούσαν την 86/χρονη πορεία του, τα μαθητικά και σπουδαστικά του χρόνια, τα χρόνια που έζησε στο χωριό και αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει και την υπόλοιπη ζωή του στην Ελλάδα, που άσκησε το λειτούργημα του δασκάλου. Παρακάλεσε στη συνε΄χεια τον συγγραφέα να σκιαγραφήσει τη ζωή του και να αποτυπώσει την κοινωνική, εκπαιδευτική και εθνική του δράση.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου των 260 σελίδων, περιγράφονται το οικογενειακό δέντρο και η καταγωγή του Γιάννη Κάλλη, τα πρώτα χρόνια της δύσκολης ζωής του, η ορφάνια, η επιμονή της μάνας του να σπουδάσει, οι σπουδές στην Ελλάδα και η επιστροφή του στο χωριό, την αγαπημένη του Λεσινίτσα. Εξιστορούνται λεπτομερώς τα γεγονότα κατά τη διάρκεια του Β’ ΠΠ που τον ανάγκασαν να φύγει στην Ελλάδα μετά την δολοφονία του δάσκαλου και συγχωριανού Γιώργου Λίτσα από τους αλβανούς κομμουνιστές και η ένταξή του στην Εθνική Αντίσταση με τον ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα. Επίσης, γίνεται εκτεταμένη αναφορά στην οικογένεια του που άφησε πίσω και ταλαιπωρήθηκε με διώξεις και εξορίες, στην αγαπημένη του μητέρα, στον θάνατό της και στις νεκρολογίες που ακολούθησαν.
Στο δεύτερο και τρίτο μέρος του βιβλίου καταβλήθηκε προσπάθεια να αναδυθεί η δασκαλική προσωπικότητα του Γιάννη Κάλλη. Απ’ όπου και αν υπηρέτησε άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα της προσφοράς του. Ικανότατος εκπαιδευτικός, με ιδιαίτερη κλίση στη διοργάνωση εκδηλώσεων (εορτών γυμναστικών επιδείξεων κλπ.), σοβαρός μετρημένος, κέρδισε με την εργατικότητά του τη συμπάθεια των κατοίκων των περιοχών που πρόσφερε τις υπηρεσίες του και τον σεβασμό των μαθητών του. Η περιπλάνησή του στο εσωτερικό της Ελλάδος και στο εξωτερικό είναι αποτέλεσμα της ίδιας της μοναχικής ζωής του και της ψυχικής κόπωσης από τα χρόνια της αναμονής να ανταμώσει την οικογένειά του. Για την εκπαιδευτική και κοινωνική του δράση αξιώθηκε πολλών βραβείων, επαίνων και ευμενών κρίσεων για το έργο του. Αποτελεί για τον ίδιο ικανοποίηση ηθική γιατί για υλική δεν μπορεί να γίνεται λόγος.
Στο τέταρτο μέρος καταγράφονται επιγραμματικά οι προσπάθειες που κατέβαλε για την απελευθέρωση της οικογένειας του από τα δεσμά του τυραννικού καθεστώτος, οι συγκλονιστικές στιγμές της αντάμωσης μετά από μισόν αιώνα χωρισμού, τιμητικές διακρίσεις και τα βραβεία που έλαβε στην διάρκεια της πολυκύμαντης σταδιοδρομίας του και τέλος οι επιστολές των φίλων του εκπαιδευτικών, που έζησαν τον δάσκαλο Γιάννη Κάλλη, τον συμπόνεσαν για το προσωπικό του δράμα και ανεγνώρισαν την προσφορά του στην εκπαίδευση και στην Πατρίδα.
Το βιβλίο εκδόθηκε στα Ιωάννινα το 2000, κάπως βιαστικά, όπως ομολογεί ο συγγραφέας, εξαιτίας της επάρατης αρρώστιας που βασάνιζε τον μπάρμπα Γιάννη με την ελπίδα να το δει, πριν από το τέλος, τελειωμένο. Αναμφισβήτητα, μέσα από μία πληθώρα φωτογραφίων, εγγράφων και εξιστορίσεων έχει πετύχει να αναδείξει την προσωπικότητα και το έργο ενός Βορειοηπειρώτη δασκάλου, ενός παθιασμένου πατριώτη και ακάματου εργάτη του πνεύματος, ο οποίος αν και αποκομμένος από την οικογένεια του, έμαθε να ζει με τους πόνους και τα δάκρυα του, να σφίγγει τα δόντια και να πορεύεται σε μακρινούς δρόμους και δύσβατα μονοπάτια.
Όποιος ενδιαφέρεται για το βιβλίο μπορεί να επικοινωνήσει με τον συγγραφέα κ. Νίκο Υφαντή στο τηλέφωνο 26510 26996 ή στο email yfantisaris@gmail.com.
